درمان بیماری دیورتیکولار با تغذیه مناسب - وبلاگ دخترانه ها

به گزارش وبلاگ دخترانه ها، دیورتیکولار عبارت است از ایجاد فتق هایی شبیه کیسه دیورتیکول در یواره کولون که احتمالا ناشی از یبوست طولانی مدت و افزایش فشارهای کولونی می باشد. البته دلیل دقیق این بیماری به خوبی شناخته نشده، اما مطالعات حیوانی و انسانی این اختلال را به یبوست و افزایش فشار های داخل کولونی به مدت طولانی مرتبط دانسته اند.

درمان بیماری دیورتیکولار با تغذیه مناسب

پاتوفیزیولوژی

دیورتیکولار عبارت است از ایجاد فتق هایی شبیه کیسه دیورتیکول در یواره کولون که احتمالا ناشی از یبوست طولانی مدت و افزایش فشارهای کولونی می باشد. البته علت دقیق این بیماری به خوبی شناخته نشده، اما مطالعات حیوانی و انسانی این اختلال را به یبوست و افزایش فشار های داخل کولونی به مدت طولانی مرتبط دانسته اند.

رژیم های کم فیبر و کم حجم علاوه بر ایجاد یبوست، در ضمن ممکن است در دراز مدت دیورتیکول ایجاد کنند. غذای خورده شده در روده کوچک مواد مغذی خود را به جریان خون تحویل داده و سپس به روده بزرگ می رسد؛ جایی که در آن آب و املاح هم گرفته شده و تبدیل به توده ای کم حجم و فشرده می گردد. با رسیدن توده دفعی به کولون (که قرار است دفع از آنجا صورت گیرد)، در ابتدای کولون که محتویات دفعی حجیم هستند، انقباضات ماهیچه ای کولون فشار شدیدی را به طور طولی اعمال می کنند. اگر قطر محتویات مدفوع نامناسب باشد (به گونه ای که به راحتی از کولون عبور نکنند)، انقباضات می توانند انسداد ایجاد کنند و فشاری را بر دیواره کولون اعمال کنند که در نهایت ممکن است موجب فراوری فتق دیورتیکولار گردد.

فشارها به علت کوشش برای جلو بردن مواد مدفوعی سخت، کوچک و خشک از میان فضای روده ناشی می گردد. از نظر تئوری، ماهیچه های مدور، مواد مدفوعی را وقتی که مدفوع کوچک است کاملا احاطه می کنند. ماهیچه های طولی هم منقبض شده، کوشش می کنند تا محتویات را به سمت جلو هل دهند. افزایش فشار موجب ایجاد فتق در دیواره مخاط می گردد که در سرتاسر قطعات ضعیف تر کولون توسعه پیدا می کند.

شیوع دیورتیکولوز با بالا رفتن سن افزایش می یابد. 30 درصد افراد مسن از 50 سال، 50 در صد افراد بالاتر از 70 سال و 66 درصد افراد 85 سال و بالاتر، به این بیماری مبتلا می شوند.

در یک مطالعه مداخله ای در افراد مبتلا به تحریک کولون، معین شد که حالت غیر طبیعی کولون با فشارهای داخل لومن و وجود دیوتیکولوز در ارتباط است؛ اما معلوم نشد که آیا این تحریکات کولون ایجاد بیماری دیورتیکولوز می کنند و یا اینکه بیماری مزبور موجب این اختلالات کولونی شده است.

به طور کلی، بیماری دیورتیکولوز در کشورهایی که رژیم پر فیبر جز الگوی تغذیه ای آنهاست نسبتا نادرست است؛ بعلاوه بروز این بیماری در نقاطی که غربی شدن رژیم و افزایش دریافت غذاهای تصفیه شده در رژیم غذایی بیشتر است، در حال افزایش می باشد. عدم فعالیت ورزشی احتمالا می تواند به وسیله کندتر کردن حرکات معدی- روده ای به پیشرفت بیماری دیورتیکولار یاری کند.

درمان پزشکی و جراحی

بیماری دیورتیکولار عوارض گسترده ای از درد، خونریزی خفیف(جزئی) و تغییر حرکات روده، تا التهاب کیسه های ایجاد شده در کولون (دیورتیکولیت) دارد که خود دیوریتکولیت ایجاد کننده طیف وسیعی از عوارض از قبیل التهاب، تشکیل آبسه، تشکیل سوراخ حاد، خونریزی حاد، انسداد و عفونت می باشد.

در حدود 25-10 در صد بیماران مبتلا به دیورتیکولوز به دیورتیکولیت مبتلا می شوند و حدود یک سوم آنهایی که در بیمارستان ها به علت بیماری دیورتیکولار پذیرش می شوند، احتیاج به جراحی دارند. مقدار مرگ در بیماران احتیاجمند به جراحی ممکن است به 10 در صد برسد.

درمان تغذیه ای پزشکی

زمانی تصور می شد که فیبر غذایی موجب بدتر شدن بیماری دیورتیکولار می گردد؛ لذا رژیم درمان کلاسیک، رژیم کم فیبر بود. اکنون معلوم شده که یک رژیم پر فیبر موجب فراوری مدفوع نرم و حجیم می گردد که سریع تر عبور می کند و احتیاج به فشار کمتری جهت دفع دارد و منجر به فشارهای کمتر در داخل کولون می گردد. یافته ها نشان می دهند که دریافت بالای فیبر موجب تسکین علایم در بیشتر بیماران می گردد و به نظر می رسد که ورزش، هم به درمان یبوست و هم به بهبود بیماری دیورتیکولار یاری می کند.

بیمارانی که سال ها از یک رژیم کم فیبر پیروی می کنند، ممکن است به تشویق زیاد جهت پذیرش رژیم پر فیبر احتیاج داشته باشند. دریافت فیبر باید به تدریج افزایش یابد؛ چون ممکن است موجب نفخ با تجمع گاز گردد. به هر حال، این اثرات جانبی معمولات در عرض 2 تا 3 هفته از بین نمی فرایند. در مواردی که بیمار نمی تواند مقادیر لازم فیبر را مصرف کند، مکمل سلولز و مکمل های فیبری و پسیلیوم استفاده می شوند و نتایج خوبی هم دارند. دریافت بالای فیبر باید با دریافت کافی مایعات (مثلا 2 تا 3 لیتر در روز) همراه باشد.

برای بیماران دارای التهاب حاد دیورتیکولیت، در ابتدا ممکن است یک رژیم کم به جای مانده، رژیم المنتال (حاوی غذاهای ساده و محدود) یا در موارد شدید، تغذیه وریدی کامل احتیاج باشد که در این صورت در ادامه، برگشت تدریجی به رژیم پر فیبر صورت می گیرد. انقباضات ماهیچه صاف کولون که بعد از یک وعده پرچربی تشدید می گردد، ممکن است احساس ناراحتی را در اشخاص مبتلا به بیماری دیورتیکولار تشدید کند، بنابراین ضروری است که در ابتدای کار به این بیماران یک رژیم کم چربی (با حداقل چربی) تجویز گردد.

سوال در خصوص اینکه آیا باید از مصرف دانه ها، مغزها یا پوست های مواد گیاهی به منظور جلوگیری از عوارض بیماری دیورتیکولار یا بعد از دیورتیکولیت جهت یاری به بهبود بیماری پرهیز کرد، بدون پاسخ باقی می ماند. دیدگاه کلی این است که اجتناب از مصرف مواد خیلی زبر مانند پوست (نه لزوما دانه ها) شبیه آنهایی که دانه های آفتاب گردان و بادام زمینی را احاطه نموده اند، مطلوب است. هنوز معلوم نشده که آیا دانه ها و مواد فیبری طبیعی در آغاز علایم نقش دارند و یا اینکه واقعا به دیورتیکول آسیب می رسانند یا خیر. در بیماران با موارد واضح سوراخ یا انسداد، تکه های بزرگ مواد گیاهی زبر ممکن است محدود شوند و بیماران باید به جویدن کامل غذاهای فیبری تشویق شوند.

منبع: نشریه دنیای تغذیه- ش96

/ج

منبع: راسخون