پیشگیری از تصلب شرایین - وبلاگ دخترانه ها

به گزارش وبلاگ دخترانه ها، تصلب شرایین و یا سفت و سخت شدن جدار رگ ها یکی از شایع ترین بیماری های انسان است که غالباً باعث عوارض بسیار سختی می شود. در بیماری تصلب شرایین ابتدا در جدار سرخرگ ها مواد خاصی شبیه به چربی

نویسنده: احمد حاجی شریفی

تصلب شرایین و یا سفت و سخت شدن جدار رگ ها (1) یکی از شایع ترین بیماری های انسان است که غالباً باعث عوارض بسیار سختی می گردد. در بیماری تصلب شرایین ابتدا در جدار سرخرگ ها مواد خاصی شبیه به چربی رسوب می نمایند و پس از آن بافت هم بند رشد نموده و باعث تصلب یا سخت شدن جدار این شریان ها خواهد شد. در صورتی که بیماری ازدیاد فشارخون درمان نگردد پس از مدتی تصلب شرایین هم به آن اضافه خواهد شد. ولی این موضوع را هم باید بدانیم که بیماری تصلب شرایین فقط در پی بیماری فشارخون تولید نمی گردد بلکه افرادی هم که فشارخون شان طبیعی است و یا حتی آن هایی که اندازه فشار خون شان پایین تر از سطح معمولی است هم ممکن است به آن مبتلا شوند. بنابراین بیماری تصلب شرایین می تواند بدون ارتباط با بیماری فشار خون هم ایجاد گردد.

در زمان های گذشته چنین می پنداشتند که تصلب شرایین بیماری نیست، بلکه دگرگونی و تغییری است که در نتیجه بالا رفتن سن در عروق اشخاص سالخورده ایجاد می گردد و به این ترتیب وقوع آن را اجتناب ناپذیر می دانستند، به عبارت دیگر گمان بر آن بود که تصلب شرایین نشانه و مظهر پیری است. افراد مسن بیش از دیگران به این بیماری مبتلا می شوند، ولی تجربیات روزانه پزشکی تازه نشان می دهد که این بیماری را نباید منحصراً مخصوص سنین پیری دانست، هم چنین نباید تصور کرد که همه افراد خیلی جوان و حتی بچه ها و نوجوانان هم به بیماری تصلب شرایین مبتلا می شوند و بر عکس در مورد بسیاری از افراد مسن و سالخورده هیچ نشانه ای از بیماری تصلب شرایین وجود نداشته و یا این که مظاهر آن خیلی ناچیز بوده است. بنابراین معلوم می گردد که تصلب شرایین، تغییر کردن ساختمان عروق به علت بالا رفتن سن نیست بلکه یک نوع بیماری می باشد که البته در افراد مسن و سالخورده نسبت به سایر سنین بیشتر بروز می کند.

لازم به ذکر است که شریان های بدن همگی به یک نسبت گرفتار تصلب و سفتی نمی شوند بلکه بیشتر در قسمت های معینی از بدن این عارضه بروز می کند. سرخ رگ هایی که بیشتر در معرض ابتلا به تصلب یا سفت شدن هستند عبارتند از: سرخ رگ آئورت، سرخ رگ های اکلیلی که خون را به عضلات قلب می رسانند، سرخ رگ های کلیه ها، سرخ رگ های پاها، سرخ رگ های چشم و غیره.

علت تولید بیماری تصلب شرایین، رسوب کردن یا ته نشین شدن کلسترول بر روی جدار داخلی عروق می باشد و اما این موضوع را هم باید بدانید که فقط خوردن مقدار زیادی کلسترول نمی تواند حتماً موجب بیماری تصلب شرایین گردد. به این معنی که در زندگی عده کثیری از افراد با وجودی که طی مدت های طولانی از غذاهایی تغذیه نموده اند که حاوی مقدار زیادی کلسترول بوده است ولی مبتلا به بیماری تصلب شرایین نشده اند و بر عکس از بین عده دیگری که همواره غذاهایی مصرف نموده اند که حاوی مقدار خیلی کمی از این ماده بوده است برخلاف انتظار تعدادی از آن ها به بیماری مذکور مبتلا شده اند. بنابراین معلوم می گردد که برای تولید بیماری تصلب شرایین فقط چگونگی و طرز تغذیه انسان نمی تواند مطرح باشد بلکه چگونگی تبادل کلسترول در بدن و تنظیم مقدار آن در خون هم حائز اهمیت است که در این رابطه سلسله اعصاب نقش اساسی و عمده ای را به عهده دارند.

نشانی و عوارض تصلب شرایین:

عوارض و نشانی های ناشی از تصلب شرایین برحسب این که کدام یک از شریان ها بیشتر گرفتار شده باشد تفاوت دارد. تصلب شدید عروق باعث می گردد که رسیدن خون به اعضای بدن دچار اختلال گردد و عوارض این اختلال بیشتر در اعضایی که زیر بار و فشار خیلی شدید هستند ظاهر می گردد. لازم به یادآوری است که به طور طبیعی عروق مربوط به اعضایی از بدن که در حال فعالیت شدید هستند متسع یا گشاد می شوند تا به این وسیله خون بیشتر و در حقیقت غذا و اکسیژن بیشتری به عضو در حال انجام کار برسانند. اما اگر رگ دچار تصلب شده و سفت و سخت شده باشد دیگر نخواهد توانست که به حد لزوم متسع و گشاد گردد و به این جهت عضو مربوط به این رگ مواد غذایی و اکسیژن را به اندازه مورداحتیاج نمی گیرد و به این ترتیب دچار گرسنگی کمبود اکسیژن می گردد. در پی تصلب عروق به ترتیبی که شرح خواهم داد تصلب یا سفت شدن اعضایی که مربوط به این عروق هستند به وجود می آید. اما علت سفت شدن اعضای ذکر شده این است که بافت هم بند که به مواد غذایی احتیاج چندانی ندارد شروع به رشد می کند، این نوع بافت هم بند در اوایل خیلی نرم و غیرمتراکم است ولی به تدریج سفت و خشن شده و شبیه جای زخم می گردد. بنابراین اگر شریان متعلق به عضله قلب دچار سختی و تصلب شده باشد تغذیه ماهیچه قلب مختل و در نتیجه ماهیچه قلب هم دچار سفتی یا تصلب می گردد. علاوه بر موضوع فوق الذکر بعضی اوقات عروقی که مبتلا به تصلب و سفتی شده اند به طور ناگهانی دچار تشنج و انقباض شدید یا اسپاسم (2) می گردند. در موقع وقوع این نوع انقباض شدید، قسمت های معینی از ماهیچه قلب (اگرچه برای مدت کوتاه) از اکسیژن و مواد غذایی محروم شده و یا خیلی کم به آن می رسد. این موضوع هم تغذیه و سلامتی عضله قلب را بیش از پیش دچار اختلال خواهد کرد.

بیشتر بخوانید:میوه،مانعی برای تصلب شرایین

نشانی و عوارض تصلب عروق برحسب عضو مبتلا:

اگر شریان های مغز دچار تصلب شده باشند؛ غالباً قابلیت انجام کارهای فکری خیلی پایین آمده و انسان زود خسته می گردد، سردرد و سرگیجه عارض می گردد، در بعضی موارد هنگام پیاده روی شخص تعادل خود را از دست می دهد و گردش خون در مغز شدیداً مختل می گردد. اگر عروق کلیه ها دچار تصلب و سفتی شده باشند؛ تصفیه خون و دفع مواد زاید از خون دچار اختلال و اشکال می گردد و این موضوع در بعضی موارد باعث می گردد که مسمومیت شدید ایجاد گردد.

اگر عروق پاها دچار تصلب و سفتی شده باشند؛ خون رسانی و گردش خون در پاها مشکل خواهد شد.

این نوع مبتلایان هنگام پیاده روی غالباً در ناحیه ماهیچه پاها احساس درد می نمایند. درد در ناحیه پاها به حدی شدید است که افراد مبتلا قادر به حرکت نخواهند بود و مجبور می شوند برای استراحت توقف نمایند، بعد از استراحت درد کمی رفع می گردد اما احساس درد و گرفتگی پا پس از راه پیمایی دوباره ایجاد می گردد.

پیش گیری و مبارزه با تصلب شرایین:

برای جلوگیری از تولید تصلب شرایین رعایت کردن رژیم غذایی مناسب، داشتن زندگی پرتحرک و فعال، از میان برداشتن عواملی که باعث ضعف و ناراحتی اعصاب می شوند و دوری از نگرانی ها و عصبانیت ها لازم و لازم است.

توصیه به مبتلایان ازدیاد فشار خون و تصلب شرایین:

برای افرادی که مبتلا به ازدیاد فشار خون و تصلب شرایین هستند، استراحت کافی و خواب به اندازه عادی لازم و لازم است. این گروه افراد باید شام یا غذای شب را 2 تا 3 ساعت قبل از خوابیدن صرف نمایند. توصیه می گردد که قبل از خوابیدن مدت 30 تا 40 دقیقه گردش و پیاده روی را در هوای آزاد انجام دهند. قبل از رفتن به بستر باید اطاق خواب را به خوبی تهویه نمایند. این افراد در صورتی که دچار بی خوابی شده و خواب شان نیاید و یا این که اگر دچار سردرد شده باشند می توانند برای پاهای شان حمام آب گرم درست نمایند. این افراد در روزهای تعطیل باید به استراحت کامل به خصوص در هوای آزاد بپردازند. در بعضی موارد هم به دستور پزشک لازم خواهد بود که قسمتی از روز را در بستر بمانند. ناگفته نماند که ماندن در محیط های کم هوا یا به اصطلاح محیط های خفقان آور و گرم به مدت زیاد به خصوص برای افرادی که مبتلا به تصلب شرایین و فشار خون هستند مضر و زیان آور است. بنابراین لازم است که اطاق ها را همواره به خوبی تهویه نمایند. افرادی که مبتلا به فشارخون و تصلب شرایین هستند مجاز نیستند و نباید که مدت زیادی را در حمام گرم بمانند. هم چنین این گونه افراد باید در تابستان لباس هایی از پارچه نازک با الیاف طبیعی و رنگ روشن بپوشند و کمتر در آفتاب بمانند.

معولاً کارهای سخت جسمانی و تمام وقت، برای بیمارانی که ازدیاد فشارخون و تصلب قلب آن ها معلوم شده است مجاز نیست و به طور کلی برای این گونه بیماران اضافه کاری، کارهای شبانه، بار زیاد فکری و جسمانی مناسب نمی باشد. این افراد با اجازه و یا با توصیه پزشک می توانند به تربیت بدنی، ورزش های سبک و کارهای جسمانی متعادل بپردازند. متأسفانه در زمان حاضر یکی از مهم ترین عوامل بازدارنده فعالیت های بدنی وجود تلویزیون در اماکن است. طی سال های اخیر عده افرادی که تمام اوقات فراغت خود را در برابر صفحه تلویزیون می گذرانند افزایش یافته است. ماندن طولانی در حالت نشسته، نسوج و عضلات مختلف بدن انسان را به حالت غیرطبیعی و خسته نماینده ای در می آورد، و به این ترتیب سلامتی انسان به خصوص افرادی که مبتلا به بیماری فشارخون و تصلب شرایین هستند بیش از پیش مورد صدمه قرار می گیرد.

غذا و تغذیه:

در بیماری ازدیاد فشارخون و تصلب شرایین افراط یا زیاده روی در خوردن غذا بسیار مضر و زیان بخش است. توصیه می گردد که این گروه از مبتلایان به نکات زیر توجه داشته و به آن ها عمل نمایند:

1- به طور کلی نباید در تغذیه و خوردن غذا از حد اعتدال خارج شده و زیاده روی نمایند.

2- باید تغذیه و صرف غذای روزانه با فواصل معین و در 4 یا 5 نوبت در روز، آن هم به مقدار کم باشد.

3- نباید نمک و گوشت را به مقدار زیاد مصرف نمایند.

4- نباید در یک روز حداکثر بیش از 130 تا 150 گرم گوشت بخورند و (به طور کلی تهیه مواد گوشتی فقط باید به صورت آب پز باشد).

5- باید لااقل دوبار در هفته فقط از خوراکی های گیاهی و لبنیات کم چرب تغذیه نمایند.

6- باید مواد ذکر شده در این قسمت را به کلی از صورت غذاهای خود حذف و این نوع مواد را مصرف ننمایند: چای پررنگ، قهوه غلیظ، ادویه جات، مانند فلفل، خردل و مشابه آن ها، کنسروهای تند و خوراکی های دود داده شده.

7- غذاهای زیر هم چون حاوی مقدار زیادی کلسترول هستند لذا مصرف آن ها توصیه نمی شوند و نباید هرگز مقدار زیادی از آن ها را تناول کرد، این غذاها عبارتند از: انواع خوراکی های تهیه شده از گوشت قرمز، چربی جات، مغز، دل، جگر سیاه، زرده تخم مرغ، کاکائو و شکلات... مجدداً تأکید می گردد که این نوع تغذیه به خصوص برای مبتلایان به بیماری فشارخون بالا و تصلب قلبی، نامناسب و نامطلوب می باشند.

8- باید از ویتامین ها به خصوص ویتامین C که به مقدار زیادی در تره بار و میوه جات تازه وجود دارد استفاده نمایند، این نوع ویتامین دارای اثرات بسیار مفید و مناسبی می باشد.

9- باید حتی المقدور از مواد چربی زدا؛ یعنی موادی که در بدن باعث دفع چربی ها می شوند استفاده نمایند که این نوع مواد در جو صحرایی، سویا، مغز گردو، روغن زیتون، لوبیای چیتی، گوشت ماهی دریایی و روغن ماهی وجود دارند.

لخته شدگی خون در رگ ها:

اگر دچار لخته شدگی یا بستگی و سفت شدگی خون (فلبیت) در رگ ها شده اید؛ حجامت کنید یا زالو بیندازید، هر روز یک عدد پیاز بخورید و از آب لیمو، آب پرتقال و آب نارنج زیاد استفاده کنید، یا سرکه را گرم نموده و کمی نمک بزنید و بخورید، یا 1 سهم آب پرتقال و نارنج و 4 سهم آب را با هم مخلوط کنید و در هر لیوان آن 15 گرم قند حل نموده و روزی شش لیوان به مرور بنوشید و 4 تا 6 هفته، همه روزه این کار را تکرار کنید.

* پنجاه گرم پوست یا برگ درخت فندق را در یک لیتر آب، 5 دقیقه بجوشانید، بعد آب آن را صاف و شیرین نموده و روزی پنج مرتبه، هر بار نیم فنجان بنوشید.

گشاد شدن سر رگها:

برای رفع گشاد شدگی سر رگها مصرف هر روزه شربت زرشک اثری مثبت خواهد داشت.

پی نوشت ها:

1.Atherosclerosis

2.Spasm

منبع مقاله :

حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.

منبع: راسخون