نجات بچه ها از کنج افسردگی - وبلاگ دخترانه ها

به گزارش وبلاگ دخترانه ها، شاید بروز اختلال افسردگی در خود، همسر، پدر یا مادر در دوران سخت و تلخ همه گیری کووید 19 کرونا که بیشتر ما را ناگزیر از کاهش تفریحات و ارتباطات اجتماعی نموده است، باورپذیر باشد اما بیشتر والدین از پذیرش این واقعیت که ممکن است کودک شان به افسردگی مبتلا شده باشد، طفره می فرایند.

در حالی که بچه ها در شرایطی که دیگر خبری از گردش و بازی، تفریحات و ارتباطات بیرون از خانه یا مهد کودک و مدرسه نیست به شدت مستعد آن هستند در کنج انزوای خود فرو بروند و احساس اضطراب و ناامنی نمایند، بدخلقی و کاهش توجه والدین نیز به این وضع سخت دامن می زند.

در ادامه گفت وگوی ما را با دکتر ناهید کرمانی، روان شناس با هدف آگاهی بخشی به والدین برای تشخیص سریع تر نشانه های افسردگی در بچه ها می خوانید.

آیا بچه ها در کمتر از هفت سالگی هم دچار افسردگی می شوند؟

بله. متاسفانه تحت تاثیر شرایطی که بچه ها در آن تربیت می شوند علائم افسردگی در سنین کمتر از هفت سال نیز مشاهده می گردد. یکی از علائمی که نشانه افسردگی است خشونت بچه هاست. بچه ها مبتلا به افسردگی به شدت پرخاشگرند، زود عصبانی می شوند یا برعکس، گوشه گیر و بی رمق هستند. چنین بچه های در تعاملات اجتماعی و تحت تاثیر اتفاقاتی که بچه های دیگر را راضی می نماید مثل بازی کردن و هدیه خریدن و حتی دیدن کارتون و استفاده از اسباب بازی ها قرار نمی گیرند و هیچ واکنش مثبتی به این نوع تعاملات نشان نمی دهند.

در این صورت باید به دنبال چه واکنش ها و نشانه هایی در کودک باشیم که خبر از بروز افسردگی در او بدهد؟

از علائمی که در افسردگی بچه ها بسیار قابل توجه است کاهش وزن یا پرخوری و افزایش وزن آنهاست. چنین بچه های معمولا بی رمق و کسل هستند و انرژی کافی برای بازی و تحرک روزانه ندارند. البته بعضی دیگر از این بچه ها به شدت به والدین شان می چسبند که به دلیل سبک دلبستگی ناایمن آنهاست. این بچه ها از آنجا که اضطراب زیادی را تحمل می نمایند، حتی زمانی که یکی از والدین در خانه است نیز حاضر نیستند در اتاق شان بازی نمایند و می خواهند مادر یا پدرشان را حتما ببینند. این بچه ها در تعاملات اجتماعی وارد نمی شوند، به شدت احساس ناامنی می نمایند و صدای بسیار آرام یا به شدت بلند دارند. این بچه ها فقط مادرشان را قبول دارند یا به شدت خجالتی یا نسبت به والدین خود بی تفاوت هستند.

چه عواملی می تواند منجر به افسردگی در کودک گردد؟

یکی از عوامل اساسی، سبک دلبستگی است. مادری که به موقع نسبت به علایق و احتیاجهای فرزندش پاسخ نمی دهد و در دسترس نیست، زمینه افسردگی را در فرزندش فراهم می نماید. پدر یا مادری که در دسترس نیست و نمی تواند با فرزندش به موقع راجع به احتیاجهایش صحبت کند یا قلدر و پرخاشگر است، زمینه افسردگی را در فرزند ایجاد می نماید. دعواهای خانوادگی نیز می تواند به افسردگی کودک منجر گردد. همچنین والدینی که ساعت های زیادی خارج از خانه مشغول فعالیت اند و کودک زمان کمی آنها را می بیند به افسردگی کودک دامن می زند. همین طور بیماری ها، انزوای کودک، طردشدن از سوی والدین و نیز بروز طلاق در خانواده و زندگی نزد یکی از والدین، بیماری های جسمی و گاهی وراثت و ژنتیک در افسردگی کودک نقش دارد.

بهترین راه های تشخیص افسردگی کودک از سوی والدین چیست؟

والدین باید به تعاملات کودک خود توجه نمایند و ببینند آیا با دیگران راحت است یا خیر. آیا منزوی است، ساعت خوابیدن، بیدارشدن، پرخوری و کم خوری اش غیرعادی است، میزان بازی و فعالیت و برخوردش با دوستانش چگونه است و این که واکنش او نسبت به آنچه بچه ها را به طور معمول راضی می نماید، چگونه است.

آیا لزوما باید از گفته های کودک متوجه افسردگی او شد یا تغییر رفتار خاصی مثل پرخاشگری، بی علاقگی به بازی، شاد نبودن و گریه کردن نشانه افسردگی است؟

همان طور که اشاره کردم به رفتارها و گفتارهای کودک در کنار هم باید توجه گردد.

آیا طولانی شدن اختلالات غذایی و خواب هم می تواند نشانه افسردگی کودک باشد؟

مسلما اختلالات طولانی در غذاخوردن و خواب نشانه افسردگی کودک است.

نشانه های فیزیکی مثل درد شکم یا سردرد چطور؟

در بعضی موارد، دردهای روان تنی (سایکوسوماتیک) مثل درد شکم و سر می تواند نشانه افسردگی در کودک باشد. یعنی کودک با بروز این دردها می خواهد از توجه بیشتری از سوی والدین برخوردار گردد.

آیا خانه نشینی در همه گیری کرونا می تواند خطر افسردگی در بچه ها را نیز تشدید کند؟

در شرایط فعلی افسردگی در بچه ها به این دلیل شدت گرفته که بچه ها از رفتن به پارک، مهدکودک و داشتن روابط اجتماعی دور شده اند. علاوه بر آن خود والدین هم به دلیل مشغله یا بیکار شدن و مسائل خلقی و عاطفی شان نتوانسته اند با فرزندانشان ارتباط خوبی برخوردار نمایند. همه این مسائل در انزوای بچه ها و طرد آنها نقش مهمی داشته است.

درمان های پیشنهادی به والدین چه هستند؟

برای این که والدین بتوانند بچه ها شاد و سرحالی داشته باشند باید به احتیاجهای اساسی آنها پاسخ دهند؛ احتیاج به بقا، خورد و خوراک، نوازش کردن، محبت به بچه ها، احتیاج به بازی و درنظرگرفتن تفریح برای بچه ها. در کنار آن گفت وگوهای بدون پرخاش با کودک داشته باشند و از خشونت و پرخاشگری با کودک و در فضای خانه پرهیز نمایند. بچه ها را وادار و مجبور به کاری ننمایند و با آنها تعامل داشته باشند. همچنین ساعتی را به بازی کردن با کودک اختصاص دهند و برای آنها ایجاد تنوع نمایند. به علاوه والدین نباید بچه ها را با دادزدن و سرکوب کردن مجبور به پذیرش خواسته های خود نمایند. ناگفته نماند اگر پدر یا مادری از اضطراب یا افسردگی رنج می برد باید به درمان خودش توجه کند و در خصوص کودک شان نیز با مشاهده نشانه های افسردگی به مشاور و درمانگر مراجعه نمایند.

پونه شیرازی - سلامت / روزنامه وبلاگ دخترانه ها