اولین تصویر مستقیم از یک منظومه چند سیاره ای به دور یک ستاره خورشیدمانند ثبت شد - وبلاگ دخترانه ها

به گزارش وبلاگ دخترانه ها، اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ بسیار عظیم (VLT) رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) توانستند برای اولین بار به طور مستقیم از دو سیاره فراخورشیدی به دور یک ستاره خورشیدمانند تصویربرداری نمایند.

ویژگی های ستاره مادر این منظومه که در فاصله 300 سال نوری از ما قرار گرفته است مشابه خورشید است. با این تفاوت که این منظومه مراحل ابتدایی تکاملش را پشت سر می گذارد. سن این ستاره که TYC 8998-760-1 نام دارد تنها 17 میلیون سال است. برای مقایسه سن خورشید حدود پنج میلیارد سال است.

تا کنون بیش از چهار هزار سیاره فراخورشیدی در کهکشان راه شیری کشف شده است. اما کشف بیشتر این سیارات با روش های غیرمستقیم صورت گرفته و تا کنون تصاویر مستقیم بسیار کمی از سیارات فراخورشیدی ثبت شده است. فاصله زیاد منظومه های فراخورشیدی از ما و تفاوت شدید در درخشش ستاره ها و سیارات پیرامون آن ها چالش های اصلی در تصویربرداری مستقیم از سیارات فراخورشیدی است.

پیش از این تنها دو منظومه چند سیاره ای به صورت مستقیم رصد شده بود. اما ستاره های مادر این دو منظومه تفاوت زیادی با خورشید داشتند. اکنون اما اولین تصویر مستقیم از یک منظومه چند سیاره ای به دور یک ستاره خورشیدمانند ثبت شده است که می تواند به اخترشناسان در درک چگونگی شکل گیری و تکامل سیارات در منظومه شمسی یاری کند.

دو سیاره گازی غول پیکر این منظومه فاصله زیادی از ستاره مادر دارند. سیاره نزدیک تر در فاصله 160 واحد نجومی از ستاره مادر جای گرفته و سیاره دوم 320 واحد نجومی از ستاره این منظومه فاصله دارد. هر واحد نجومی معادل متوسط فاصله زمین از خورشید (حدود 150 میلیون کیلومتر) است. برای مقایسه فاصله مشتری و زحل، غول های گازی منظومه شمسی، از خورشید به ترتیب 5 و 10 واحد نجومی است.

جرم این دو سیاره نسبت به غول های گازی منظومه شمسی بسیار بیشتر است. جرم سیاره داخلی این منظومه 14 برابر جرم سیاره مشتری است و جرم سیاره بیرونی این منظومه به 6 برابر جرم سیاره مشتری می رسد.

تصویربرداری مستقیم از این دو سیاره فراخورشیدی به لطف کیفیت بسیار بالای ابزار SPHERE تلسکوپ بسیار عظیم ممکن شد. SPHERE نور شدید ستاره را با استفاده از ابزاری به نام تاج نگار سد می نماید تا ثبت نور ضعیف سیارات امکان پذیر گردد. چندی پیش اخترشناسان با استفاده از همین ابزار پیروز به ثبت تصویری حیرت انگیز از محل تولد یک سیاره شدند.

ثبت سیاراتی که سن زیادی دارند با این روش ممکن نیست. چرا که دمای این سیارات و در پی آن تابش فروسرخ آن ها در گذر زمان کاهش پیدا نموده است. اما سیارات جوان که دمای بیشتری دارند در نور فروسرخ پرنورترند و می توان با این روش از آن ها به صورت مستقیم تصویربرداری کرد.

اخترشناسان امیدوارند با شروع به کار نسل جدید تلسکوپ ها، از جمله تلسکوپ فوق العاده عظیم (ELT) رصدخانه جنوبی اروپا، بتوانند این سامانه و دیگر سیارات فراخورشیدی را با دقت بیشتری آنالیز نمایند.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از یک سیاره فراخورشیدی غول پیکر و قمرش.

Credit: NASA / Gurra943 on DeviantArt

منبع: ESO